SEÖS, Sürekli Emisyon Ölçüm Sistemleri'nin baş harflerinin kısaltılması ile oluşur. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı bu sistemlerin kurulumları ile ilgili bir tebliğ yayınlamıştır.
Sürekli Emisyon Ölçüm Sistemleri (SEÖS) Tebliği, 12.10.2011 tarihinde Resmi Gazete'de yayınlanmış ve aşağıda belirtilen durumlara dahil olan işletmelerin, Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliği Kontrolü ve Atıkların Yakılmasına İlişkin Yönetmeliklerince belirlenen parametrelerinin sürekli olarak ölçülmesi, takip edilmesi ve bu verilerin bakanlık sistemine aktarılması esasını tanımlamaktadır.
Temel olarak SEÖS Tebliğinin amacı, kirletici emisyon kaynaklarının sürekli olarak izlenerek, çevreye olan etkilerini asgari düzeye indirgemektir.
Sürekli Emisyon ölçüm sistemi kurulması ve işletilmesi aşağıdaki adımlara tabiidir.
Mevcut tesisin SEÖS kurulumuyla ilgili yönetmeliklere göre SEÖS'e tabi olup olmaması,
Zorunlu ise parametrelerin belirlenmesi,
KGS1 Sertifikalı Sürekli Ölçüm cihazlarının temini ve kurulumunun sağlanması
İşletme tarafından hazırlanan fizibilite raporunun, İl Müdürlüğü tarafından onaylanması,
Bakanlıkça akredite olmuş bir Çevre Laboratuvarı tarafından sistemin kontrolünün sağlanması ve KGS2 (5 Yılda 1 defa) kapsamında ölçümlerin yapılması ve fonksiyonların oluşturulması,
İşletme tarafından en az ayda 1 kez olmak üzere KGS3 kapsamında sıfır ve span doğrulamalarının yapılması ve kayıtlarının tutulması,
Bakanlıkça akredite olmuş bir Çevre Laboratuvarı tarafından sistemin kontrolünün sağlanması ve YGT (Her yıl, yılda 1 defa) kapsamında KGS2 ölçümlerinde oluşturulan fonksiyonlarının geçerliliğinin kontrolünün sağlanması.
Hangi Tesisler SEÖS Tebliği'ne Tabi?
Büyük yakma tesisleri
Anma ısıl gücü 10 MW ve üzeri olan katı ve sıvı yakıtlı yakma tesisleri
Periyodik emisyon ölçümlerinde SKHKKY EK-3'de belirlenmiş kütlesel debi sınır değerlerini aşan tesisler
Demir-Çelik Ergitme ve Ark ocaklarındaki Toz toplama bacaları
Kireç fabrikaları
Atık yakma tesisleri
Bu tesislerin haricinde Bakanlık veya İl Müdürlüğü tehlikeli ve kirlitici olarak düşündüğü tesislerde emisyonların sürekli olarak izlenmesini talep edebilir.
Ölçüm Parametreleri Nasıl Belirlenir?
Tesis Sürekli Emisyon Ölçüm Sistemleri Tebliği'ne tabi ise Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü ve/veya Atıkların Yakılması İlişkin yönetmeliklerinde tabii olduğu limit değerlerine uygun şekilde parametreleri belirmelidir.
Cihaz Seçimi Nasıl Yapılır?
Ölçülecek olan parametrelerin belirlenmesinden sonra hem ölçüm yapılacak baca şartlarına hem de ölçüm yapılacak parametre konsantrasyonlara uygun sistem/cihaz tercihi yapılmalıdır.
Sistem/cihaz seçimi yapılırken aşağıda belirlenen hususlara dikkat edilmelidir. Aşağıdaki maddelere dikkat edilmediğinde Bakanlık ve/veya İl Müdürlüğü tarafından uygunluk verilmeyecektir.
Sistemin kurulacağı emisyon kaynağının tüm içeriği, baca özellikleri, yakıt tipi ve dış ortam özellikleri göz önünde bulundurulmalıdır.
Seçilecek olan sistemin KGS1 (QAL1) Sertifikası olmalıdır. Bu sertifika TUV, MCERTS veya her ikisinden de alınmış olmalıdır.
KGS1 Nedir?
Ölçüm cihazlarına dünyaca ünlü bağımsız kuruluş tarafından verilen bir kalite belgesidir. Ancak sadece KGS1 sertifikası tek başına yeterli değildir. Sertifika içeriğinin aşağıda belirtilen detaylar dahilinde incelenmesi gerekir,
Geçerlilik süresi
Sektör Uygunluğu (var ise)
Emisyon Limit Değeri ile cihaz azami ölçüm değerini sağlıyor mu?
Cihaz Kurulumu Nasıl Olmadır?
Baca şartlarına ve yönetmelik ve tebliğe uygun olarak seçilen sistemin kurulumu, EN14181 standardına ve tebliğe uygun olarak yapılmalıdır. Sistemle birlikte, bakanlığa bağlantı sağlayabilecek alt yapıya sahip bir emisyon yazılımı da kurulmalıdır. Bu yazılım, sistemden alınan verileri toplayarak bakanlık sistemiyle bağlantı sağlayacaktır. Tesis tüm emisyon verilerini sürekli olarak bakanlığa göndermelidir.
Fizibilite Raporu Nedir? Nasıl Hazırlanır?
Fizibilite Raporu, tesisin, cihaz ve kurulumla ilgili olarak yetkili merciden onay almak için hazırlaması veya hazırlatması gereken rapordur.
Tesis,
Prosesle ilgili teknik verilerin,
Baca boyu ve şeklinin,
Platform ve merdiven dizaynının,
Temin edilen emisyon ölçüm sisteminin,
Sistemin kurulum şeklinin uygunluğuyla ilgili bir rapor hazırlamaktadır.
Hazırlanan rapor İl Müdürlüğü'ne sunulur ve 2 ay içerisinde olumlu ya da olumsuz dönüş sağlanır. Olumsuz bir dönüş sağlanırsa, işletme 1 ay içerisinde tüm eksiklerini gidererek tekrar İl Müdürlüğü'ne başvurur.
Tesis, fizibilite raporu onaylandıktan sonra işletme 4 ay içerisinde KGS2 ölçümlerini yaptırmalı, rapor ve fonksiyonlarını İl Müdürlüğü'ne sunmalıdır.
KGS2 Nedir?
Fizibilite raporunun onaylanmasından sonra yapılacak olan KGS2 işlemi Bakanlıkça yetkili Çevre Laboratuvarları tarafından yapılır. Tesis bu ölçümleri yaptırabilmek için bakanlığın MELBES sistemi üzerinden ölçümlerin yapılması için ilgili parametreleri seçerek ölçüm isteğinde bulunmalıdır. Sistem, laboratuvarı otomatik olarak atayacaktır.
Laboratuvar tesis tam kapasite çalışırken, kurulmuş olan sistemle birlikte paralel ölçümler (SRM Ölçümleri) yapılarak, kalibrasyon fonksiyonu oluşturulur.
Bu ölçümlerde:
İşlevsellik testi,
SRM'ler (Standart referans Metot) ile paralel ölçümler,
Verilerin değerlendirilmesi,
SEÖS'ün kalibrasyon fonksiyonu ve geçerliliğinin belirlenmesi,
Değişkenliğin hesaplanması,
Değişkenlik testi,
Raporlama, basamakları sırasıyla yapılır.
KGS2 ölçümleri 5 yılda 1 yapılır. Bakanlığın gerek görmesi, kurulmuş sistemdeki cihaz değişimi ve her yıl yapılan YGT ölçümlerinde KGS2 fonksiyonunun geçersizliği durumlarında bu süre kısalabilir.
KGS3 Nedir?
KGS2 ölçümleri sonrasında belirlenen fonksiyonun işletme süresince kalibrasyon aralığında kalıp kalmadığının kontrol edilmesi maksadıyla uygulanan doğrulama metodudur.
KGS3 tesis sorumluluğundadır. Tesis bu işi kendi yapabilir ya da bir uygulayıcı kuruluş seçebilir.
Sıfır ve span okumaları için referans malzemeler kullanılır.
SEÖS'ün kurulumundaki işletim şartlarını korumak maksadıyla KGS1 süresince belirlenen kaymanın ve duyarlılığın kontrol altında olduğunu doğrulamak için kontrol çizelgeleri kullanılır. Kontrol çizelgelerinden elde edilen sonuca göre, SEÖS'e bakımın gerekli olup olmadığı belirlenir. İki çeşit kontrol çizelgesi kullanılabilir.
a) CUSUM Kontrol Çizelgesi,
b) SHEWART Kontrol Çizelgesi.
Bu iki kontrol çizelgesinde herhangi bir uyarı durumu gerçekleşirse tesis yapılan kontroller sonucunda KGS2 ölçümlerini tekrar yaptırmalıdır.
YGT Nedir?
KGS2'de tespit edilen kalibrasyon fonksiyonunun geçerli olup olmadığı kontrol edilir. YGT ölçümleri Bakanlıkça yetkili Çevre Laboratuvarları tarafından yapılır. Tesis bu ölçümleri yaptırabilmek için bakanlığın MELBES sistemi üzerinden ölçümlerin yapılması için ilgili parametreleri seçerek ölçüm isteğinde bulunmalıdır. Sistem, laboratuvarı otomatik olarak atayacaktır.
Laboratuvar tesis tam kapasite çalışırken, çalışan sistemle birlikte paralel ölçümler (SRM Ölçümleri) yapılarak, kalibrasyon fonksiyonu geçerliliği kontrol edilir.
YGT'de sırasıyla;
İşlevsellik testi,
SRM ile paralel ölçümler,
Verilerin değerlendirilmesi,
SEÖS'ün kalibrasyon fonksiyonu ve geçerliliğinin belirlenmesi,
Değişkenliğin hesaplanması,
Değişkenlik testi,
Raporlama, basamakları sırasıyla yapılır.
YGT, yılda bir kere on iki ay ara ile yapılır. YGT ölçümleri sonrasında eğer kalibrasyon fonksiyonun geçerliliğinin yitirilmesi durumunda KGS2 ölçümleri tekrarlanır ve yeni kalibrasyon fonkisyonu belirlenir.
SEÖS'ten Kim/Kimler Sorumlu?
Sistemlerin kurulması ve tüm bu süreçlerin takibi için İşletmeler SEÖS'ten sorumlu olarak, üniversitelerin en az 4 yıllık eğitim veren mühendislik fakülteleri ile fen fakültelerinin fizik ve kimya bölümlerinden mezun bir personel bulundurmak zorundadır.
コメント