SAİS Nedir?
Sürekli Atıksu İzleme Sistemleri'nin baş harflerinden oluşmaktadır. 25.03.2015 tarihinde yayınlanan "SÜREKLİ ATIKSU İZLEME SİSTEMLERİ TEBLİĞİ" ile hayatımıza girmiştir. Bu Tebliğin amacı; sürekli atıksu izleme sistemlerinin özelliklerinin belirlenmesi; kurulması, işletilmesi ile ilgili uyulması gereken usul ve esasları düzenlemektir.
Kurulu kapasitesi 5000-10.000 m3/gün ve üzerinde olan; atıksu arıtma tesisleri, ön arıtma tesisleri, derin deniz deşarjı yapan ve suyu ısı transferi amaçlı (soğutma-ısıtma suları) kullanarak alıcı ortama deşarj eden tesislerin çıkışlarına kurulacak sürekli atıksu izleme istasyonlarının özellikleri ile kurulumuna ilişkin usul ve esasları kapsar.
Kurulacak izleme sistemi için asgari gereklikler bu tebliğde mevcut ancak cihaz seçimi nasıl yapılmalı sorusunun cevabını vermek biraz zor.
Cihaz Seçimi Nasıl Yapılmalı?
Öncelikle atıksuyunuzun karakteristik analizini yapmanız gereklidir. Özellikle endüstriyel içerikli atıksularda atıksu karakteri çoğunlukla değişkenlik gösterebilmektedir. Örneğin; değişkenlik gösteren atıksularda optik olarak ölçüm yapan spektroskopik ölçüm tekniklerinden kaçınılmalıdır.
Eğer atık suyunuz evsel özellikte ise daha stabil bir atıksu karakteri beklenebilir ve bu durumda optik temelli teknikler kullanılabilir.
Optik temelli tekniklerde partiküler maddelerde saklı bulunan KOİ’nin ölçülemediği gibi ölçüme girişim yaptığı ve bu partiküler maddelerin ölçüm cihazı tarafından kompanize edilmesi gerektiği unutulmamalıdır.
Hangi Analizör Prosesime Uygun Olabilir?
Prosesinize uygun doğru KOİ Analizörünü seçmek kolay olmayabilir. Bir KOİ analizörü seçerken göz önünde bulundurmanız gereken faktörler kabaca aşağıdaki gibidir;
Atıksu karakteriniz değişken mi? Kompleks Organikler? TOC<>KOİ İlişkisi?
Hassasiyet beklentiniz nedir? Numune Filtrasyonu? Düşük KOİ Değerleri
Ölçüm Süreleri, Sürdürülebilirlik,
ve tabiki Fiyat…
TOC <> KOİ İlişkisi Nasıl Olmalıdır?
TOC ölçümü ile bir k faktörü ile çarpım ile KOİ sonucu elde ediyorsanız (KOİ = k x TOC), atıksu karakterinizin değişkenliği sizin ölçüm başarınızı belirleyici en önemli etken olacaktır. Atıksu karakterinin değişken olduğu durumlarda TOC ve KOİ korrelasyonu sürekli olarak takip edilmelidir. Şu unutulmamalıdır ki; aynı TOC değerine sahip iki çözeltinin KOİ’leri birbirinin 6 katı olabilmektedir.
Eğer atık suyunuz kompleks, okside edilmesi zor organikler içeriyor ise optik ve ıslak oksidasyon temelli analizörlerden uzak durmalısınız. Bu tür durumlarda yüksek sıcaklıkta oksidasyon yapan analizörler tercih edilmelidir. Bu tür sular özellikle partiküler yapıda oldukları zaman daha da zor okside olurlar ve yüksek performanslı oksidasyon yapabilen, büyük partikülleri örnekleyip, okside edebilen analizörler bu tür sularda daha da önem kazanır. 1200 C’de oksidasyon gerçekleştiren analizörler bu tür sular için ideal çözümdür.
Ölçüm Hassasiyeti Ne Olmalıdır?
Eğer yüksek hassasiyet beklentiniz varsa, optik temelli cihazlardan kaçınmalı ve karbonun okside edilerek ölçümün gerçekleştiği teknikleri değerlendirmelisiniz (TOC ve KOİ analizörleri).
Eğer yüksek hassasiyet beklentiniz var ve atıksu karakteriniz değişkenlik gösteriyor ise TOC analizörlerinden uzak durmalı ve KOİ oksidasyonu temelli cihazları değerlendirmelisiniz.
Eğer yüksek hassasiyet beklentiniz var ve atıksu karakteriniz değişkenlik göstermiyor ise TOC analizörleri sizin için en doğru tercih olabilir.
Numune Filtrasyonu Gerekli midir?
Bazı analizörler numunenin analizi öncesine bir ön işlem olarak filtrasyon gerektirirler. Bunun sebebi, büyük partiküllerin analiz cihazı iç hortumlarını tıkamasıdır. Filtreden geçemeyen ve dolayısı ile analiz edilemeyen partiküllerin de bir KOİ içeriği olduğu ve laboratuvar analizinde böyle bir filtrasyon aşaması olmadığı unutulmamalıdır. Örneklenemeyen bu partiküllerin ölçümlerde farklara sebep olacağı, karşılaştırma testlerinde sorun çıkarabileceğini unutmayın. Bu tip ölçümler ancak atıksu içeriğinde partiküler madde olmayan tesisler için önerilebilir.
Cihazların Ölçüm Süreleri Nelerdir?
Analizörlerin ölçüm süreleri ölçüm tekniklerine bağlı olarak değişkenlik göstermektedir
Optik/Spektroskopik: 1 dk TOC Direkt (Yüksek Sıcaklık): 3 dk TOC Direkt (Islak Oksidasyon): 8-10 dk TOC Fark (Yüksek Sıcaklık): 4,5 dk TOC Fark (Islak Oksidasyon): 12 dk KOİ Direkt (Yüksek Sıcaklık): 3,5 dk KOİ (Islak Oksidasyon): 20 ila 45 dk (Oksidasyon sıcaklığına bağlı olarak)
Ölçüm süreleri, ileride azaltılabilecek ölçüm periyotları düşünülerek olabildiğince kısa seçilmelidir.
Ayrıca Şunlara Dikkat Edilmelidir?
Islak oksidasyon yapan KOİ analizörlerinin analiz atıkları ağır metal içerikleri nedeni ile deşarj noktasına ve alıcı ortama verilemezler ve özel olarak depolama, nakliye ve imha prosedürleri gerektirirler. Ürün seçimi yaparken bu hususlar özellikle yasal düzenlemeler ve getireceği ilave maliyetler ve zorluklar nedeni ile tercih edilmemelidir. Tehlikeli atık oluşturmayan, hatta hiç atık oluşturmayan analizörler tercih edilmelidir.
SAİS ile birlikte ölçüm verilerinin sürekliliği de önem kazanmaya başlıyor. İlerleyen süreçte, veri kalitesi ile ilgili daha fazla performans kriteri de eklenecektir. Bunlar göz önüne alındığında temin edilecek analizörün sıkça arıza yapmayan, sıkça bakım gerektirmeyen türde bir analizör olmalıdır. Bir performans kriteri olarak; üreticilerin verdikleri ‘up-time’ oranları %95’in altında olmamalıdır.
Analizör seçimindeki en belirleyici unsurlardan biridir. Optik temelli cihazlar 15000 ila 25000 EUR arasında bir fiyat aralığında seyrederken, yüksek sıcaklık oksidasyonu ile KOİ ve TOC analizi yapan cihazlar 30000 ila 45000 EUR aralığında seyretmektedir.
Analizör seçimi yaparken fiyat/performans ikilisinde optimumu aramak önemlidir.
Analizör alırken sadece ilk alım maliyetini değil, işletme maliyetini de göz önünde bulundurmamız gerekir. Kullanılan sarf malzemeler, servis maliyetleri gibi süreç içinde karşımıza çıkabilecek gizli maliyetler alım süreçlerinde göz önünde bulundurulmalıdır.
Tebliğe buradan ulaşabilirsiniz.
Comments