Popüler olmaya başladığı zamanlarda, insanları heyecanlandıran, "ne kadar pratikmiş hemen almalıyım" dedirten mikrodalga fırınlar insanları bazı sebeplerden dolayı endişelendirmiş olsa da günümüzde neredeyse hepimizin mutfaklarında mevcut. Pratik ve hızlı olması sebebiyle kullanmayı tercih ettiğimiz bu mikrodalga fırınlar zararlı mı, kanser yapar mı diye birçok soruyla kullananların kafasını karıştırıyor. Bu yazımızda bu soruya cevap vermeye çalışacağız.
Mikrodalga fırında yemek ısıtmak besin değerini azaltıyor veya sağlığa zararlı bir şeyler yapıyor olabilir mi? Bu sorunun, aslında şüpheye yer bırakmayan bir cevabı vardır. Ve bu cevap ile ikna olabilmeniz için, mikrodalga fırının nasıl çalıştığını öğrenmeniz gerekiyor:
Mikrodalga Fırın Nasıl Çalışır?
Mikrodalga fırınlar, tıpkı radyo dalgaları gibi elektromanyetik dalgaları kullanırlar; ancak mikrodalgalarda kullanılan dalgaların frekansı çok daha yüksektir. Bu aşırı yüksek frekanslı dalgalar, son derece seçicidir. Yani neredeyse sadece elektriksel olarak asimetrik moleküllerle etkileşirler; diğer moleküller üzerinde hiçbir etkileri yoktur.
Elektriksel olarak asimetrik moleküller ne demek? Bu moleküller, örneğin moleküler yapısının bir kısmı pozitif yüklü, diğer bir kısmı negatif yüklü olan parçacıklardır. Bunlara aynı zamanda "polar moleküller" ya da "polarize kimyasallar" da denir.
Etrafımızda en yaygın olarak bulunan polarize kimyasallardan birisi, sudur; zaten mikrodalga fırın da büyük oranda besinlerin içerisindeki suyla etkileşime geçer. Zeytinyağlı bir yiyeceği mikrodalga fırında ısıtmaya çalıştığınızda pek başarılı olamadığınızı fark etmişsinizdir. Çünkü zeytinyağı polar bir yapıda değildir; mikrodalga, yağ ile etkileşemez!
Mikrodalga fırının sağladığı dalgalar yiyeceklere çarptığında, onların içerisindeki suyu harekete geçirirler. Bu, tıpkı bir arkadaşınızı üst üste, durmadan dürtmeye benzer! Dalgalar su moleküllerine çarptıkça onları titreştirir. Bir su molekülü titreştikçe, yanındaki molekülleri de titreştirir. Bu titreşim, enerjinin artması anlamına gelir. Böylece su ısınmaya başlar. Su ısındıkça, etrafını da ısıtır. Böylece yiyeceklerimiz mikrodalga fırın içerisinde pişer yada ısınır.
Mikrodalganın, Isıtma Yöntemi Haricinde Zararı Olabilir mi?
Mikrodalga fırınlarla ilgili olarak, diğer açılardan da bilinen herhangi bir sıkıntı yoktur. Bazı insanlar, mikrodalga fırında ısıtılan yiyeceklerin makromoleküler yapılarının parçalandığını ve bozulduğunu düşünmektedirler. Halbuki mikrodalga fırında ısınma dolayısıyla parçalanan her kimyasal (besi maddesi), aynı zamanda ocaklarda ve fırınlarda da parçalanmaktadır. Örneğin tüm proteinler, onları nasıl ısıtırsanız ısıtın, sıcaklık artışıyla parçalanacaklardır.
Şunu da unutmamak gerekir: Zaten vücudumuzun ihtiyacı olan, bu proteinlerin parçalanmış halleridir. Hatta midemiz de bu bozunmada önemli bir role sahiptir. Yapılan araştırmalarda, mikrodalga fırınla yiyecek pişirmenin yağlar, karbonhidratlar, proteinler gibi makromoleküllerin hiçbiri üzerinde olumsuz bir etkiye sahip olmadığı gösterilmiştir.
Vitaminler ve mineraller gibi mikromoleküllerde ise işler biraz daha karışıktır. Ancak bu karışıklık, mikrodalgaların aleyhine değil, lehinedir!
Bitkisel Ürünleri Mikrodalgada Isıtmaktan Uzak Durabilirsiniz!
Geçerli bir sorun, bitkiler ve yeşillikleri mikrodalga fırında ısıttığımızda oluşmaktadır. Çünkü birçok bitkisel ürüne değerini veren besinler, yiyeceğin içerisinde yer alır. Ancak mikrodalga fırın besin içerisindeki suyu titreştirip ısıttıkça, suyla birlikte bu besin maddeleri de yiyeceğin dışına çıkar. Örneğin mikrodalga fırında bir brokoliyi ısıttığınızda, glukosinolat adı verilen sülfür içerikli kimyasalın neredeyse tamamını yitirirsiniz. Bu kimyasal, kansere karşı mücadelede önemli bir araç olmakla birlikte; aynı zamanda birçok kişinin brokoliyi "itici", bazılarının ise "iğrenç" bulmasına neden olan tadı veren kimyasaldır.
Dolayısıyla bitkileri mikrodalga yerine, buhar içerisinde pişirmek en sağlıklısıdır. Ancak mikrodalgada ısıtılan bir sebzenin besin açısından tamamen "öldüğünü" düşünmek de hatadır. Çünkü söz konusu beslenme ve besin maddeleri olduğunda, hiçbir şey o kadar basit değildir.
Birçok araştırma, beklenmedik sonuçlar verebilir. Örneğin 2008 yılında İtalyan bilim insanları tarafından yapılan bir araştırmada, havuçların kaynatılmasının içlerindeki karotenoid maddelerin miktarını arttırmıştır! Buharda pişirmek ve kızartmak ise bu değerleri azaltmıştır. Lutein gibi karotenoidler gözlere ve betakaroten içeriğimize katkı sağlarlar.
Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?
Sonuç olarak, bir besini mikrodalga fırında ısıtmanın günlük yaşantınıza etki edebilecek kadar bir farkı yoktur diyebiliriz. Mikrodalga fırınınızın yapısında herhangi bir hasar ya da bozukluk olmadığı müddetçe, bu fırının size herhangi bir zarar vermesi mümkün değildir. Tabii bir önlem olarak, mikrodalga fırın çalışırken tam karşısında durmamaya çalışın. Normalde mikrodalga fırınların kapaklarında dışarıya dalga saçılımını önleyen paneller vardır; ancak bunlar zamanla eskir ve bozulur (ki işte o zaman, onları değiştirmeniz gerekir). Mikrodalgalara doğrudan maruz kalmak insan sağlığı için zararlıdır (ki besinlerimizin de zarar gördüğüne yönelik hatalı fikir buradan kaynaklanmaktadır). Bir diğer önemli nokta da plastikleri mikrodalga fırın içerisine koymamaktır. Çünkü plastikler, yapıları gereği mikrodalgaların içlerinden geçip gitmesine engel olurlar ve bu sırada kanserojen kimyasalların oluşmasına neden olurlar (ki bu da birçok korkutucu mikrodalga fırın iddiasının nedenidir).
https://www.muhendisbeyinler.net/mikrodalga-firin-zararlimi/
Opmerkingen