Karbon Ayak izi birim karbondioksit cinsinden ölçülen, üretilen sera gazı miktarı açısından insan faaliyetlerinin çevreye verdiği zararın ölçüsüdür.
Aslında karbondioksit ve diğer sera gazları atmosferimizde oluşumundan beri vardır ve tıpkı sera gibi ısıyı içeride tutarak dünyayı yaşanabilir kılmıştır. Yirminci yüzyılda endüstriyelleşmenin başlamasıyla bu gazların atmosferdeki miktarı artmış, küresel ortalama sıcaklık daha çok ısının tutulması ile yükselmiştir. Bunun sonucu da karşımıza son yıllarda iyice kendini hissettiren iklim değişikliği olarak çıkmaktadır. Bizler her gün yaptığımız faaliyetler ile bu sera gazlarının salınımına neden olmakta ve dünyanın geleceğini etkilemekteyiz. Bu etki de bizim karbon ayak izimizdir.
Karbon ayak izi iki ana parçadan oluşur.
Birincil ayak izi evsel enerji tüketimi ve ulaşım (araba ve uçak) dahil olmak üzere fosil yakıtlarının yanmasından ortaya çıkan doğrudan CO2 emisyonlarının ölçüsüdür.
İkincil ayak izi kullandığımız ürünlerin tüm yaşam döngüsünden bu ürünlerin imalatı ve en sonunda bozulmalarıyla ilgili olan dolaylı CO2 emisyonlarının ölçüsüdür.
Son yirmi yıldır küresel ısınmanın etkileri daha fazla hissedilir hale gelmiştir. Bu ısınmaya, büyük oranda insan faaliyetlerinin neden olduğuna yönelik çok sayıda kanıt vardır. Başka bir deyişle, insan faaliyetleri sera gazlarının (başlıca karbon dioksit, metan ve azot oksit) birikimi yoluyla atmosferin kimyasal kompozisyonunu değiştirmiştir.
Biz Ne Yapabiliriz ?
Günümüzde karbon ayak izimizi en aza indirmek her zaman olduğundan daha önemlidir. Hem gelişmiş batılı ülkeler daha çok karbon emisyonu üretmekte hem de Afrika ve Asya'da ülkelerin yaşam tarzları da daha çok enerji tüketir hale gelmektedir.
Öncelikle, kişisel olarak küresel ısınmaya yaptığımız katkıyı fark etmeliyiz. Karbon Ayak İzi, bugünden başlayarak bu katkıyı nasıl en aza indirebileceğinizi ve gelecekte nasıl doğru ürün tercihlerinde bulunabileceğinizi gösterecektir.
ıAşağıda hemen yapmaya başlayabileceğiniz şeylerin bir listesi vardır; bunları yaparak küresel ısınmaya yaptığınız katkıyı azaltabilirsiniz. Bu listedeki önlemler size masraf çıkartmayacaktır; tam tersine tasarruf yapmanızı sağlayacaktır.
Karbon Ayak İzinizi Azaltmak İçin İpuçları
Herhangi bir yatırım yapmadan yapabilecekleriniz.
Kullanmadığınız cihazlarınızı tamamen kapatın (ışıklar, televizyon, modem, bilgisayar, vs.).
Isıtma sisteminizin sıcaklığını biraz azaltın(Unutmayın ki Dünya Sağlık Örgütü'nün oturma odası için koyduğu ideal sıcaklık 21 derecedir. Diğer odalar için 18 derecelik sıcaklık öneriliyor. Araştırmalar, ideal uyku ortamı için yatak odalarında sıcaklığın 16-19 derece a olması gerektiğini ortaya koyuyor).
Sıcak su kullanımınızı azaltmak için gerekli tedbirleri alın. (iki derecelik bir düşüş bile büyük bir fark oluşturacaktır).
Bulaşık ve çamaşır makinenizi tam doldurmadan çalıştırmayın; bu şekilde su, elektrik ve deterjan tasarrufu sağlarsınız.
Çaydanlığa ve Kettle'a kullanacağınız kadar su doldurun. (Fazladan ısıttığınız suyun size bir faydası bulunmamaktadır)
Cep telefonunuz şarj olur olmaz şarjdan alın.
Alışverişlerinizi mümkünse aylık, değilse en azından haftalık şekilde yapın.
Çamaşırlarınızı makinede kurutmak yerine asarak kurutun.
Spor salonuna arabayla gitmek yerine koşmayı tercih edin.
Toplu taşımaları tercih edin. (Pandemi sonrasında)
Biraz yatarım yaparak alacağınız önlemler, 1-4 yıl içinde faturalara yansıyan tasarruflar sayesinde masraflarını çıkaracaklardır.
Normal ve Tasarruflu aydınlatmalar yerine LED aydınlatmaları tercih ediniz. (İlk yatırım maliyeti yüksek olmasına rağmen kullanım ömürleri ve düşük elektrik sarfiyatı sayesinde yaklaşık 1 senede tasarruf sağlamaya başlayacaksınız)
Konutunuzun ısı yalıtımını yaptırınız. (Evin ısısının yüzde 35'i duvarlar aracılığıyla kaybolur. Orta büyüklükte bir evde duvar yalıtımı yapmak, yakıt faturalarına yılda 1000 TL tasarruf sağlamanızı sağlayacaktır)
Eski buzdolabınızı/dondurucunuzu (15 yaşın üzerinde ise) yeni "A" sınıfı enerji derecesine sahip bir buzdolabı/derin dondurucu ile değiştirin. (Özellikle eski tip buzdolapları elektrik faturanızın %50-%60 ını oluşturmaktadır)
Eski kazanınızı/kombinizi yeni ve enerjiyi verimli kullanan yoğuşmalı kazan/kombi ile değiştirin. (Bu dönüşüm yatırımın en uzun geri dönüşü olarak görülebilir)
Birincil karbon ayak izinin yanı sıra bir de ikincil ayak izi de vardır ve alışveriş alışkanlıklarınıza bağlıdır. Süpermarkette mevsimi dışında yiyecek satın aldığınızda bunlar uzak ülkelerden uçakla ya da gemiyle getirilmiş demektir; bu da karbon ayak izinize katkı da bulunur.
Et tüketimini azaltın.
Kendi bölgenizde yetişen meyve ve sebzeleri tercih edin ve mümkünse kendi meyve ve sebzelerinizi kendiniz yetiştirin.
Mevsimi dışında taze meyve ve sebze satın almayın; bunlar uzak yerlerden getirilmiş olabilir.
Kendi bölgenize yakın yerlerde yapılmış ürünleri tercih edin (uzak yerlerde yapılmış ürünlerden uzak durun).
Organik ürünleri satın alın.
Aşırı ambalajlanmış ürünleri satın almayın.
Mümkün olduğunda geri dönüşüm yapın.
Bunlara ek olarak iş yerinizdeki karbon ayak izi de vardır.
Masanızda ayrıldığınızda bilgisayarınızı ve monitörünüzü açık mı bırakıyorsunuz? Ofisten çıkınca ışıkları açık mı bırakıyorsunuz? Gereksiz çıktı mı alıyorsunuz? Sayfanın her iki tarafına baskı almanız mümkün değil mi?
Eğer hiçbir şey yapmazsak gelecekte neler olacak ?
İklim modeli simülasyonları, 2100 yılına kadar ortalama yüzey hava sıcaklığının 2.5°C artabileceğini öngörmektedir. (Kattenberg vd, 1996).
Sıcak mevsimlerdeki "katil" sıcak ısı dalgalarının görülme olasılığı artacaktır. (Karl vd, 1997).
Uluslararası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) Değerlendirme Raporu, deniz seviyelerinin önümüzdeki 100 yıl içinde yaklaşık 49 cm yükseleceğini, bunun belirsizlik aralığının 20-86 cm olduğunu hesaplamaktadır.
Deniz seviyesinin yükselmesi, doğrudan su baskınları yoluyla kıyı bölgelerinde daha fazla sayıda sel görülmesine ve fırtınaların artmasıyla da daha geniş ve daha yüksekteki alanların da su baskınlarına maruz kalmasına yol açacaktır.
Kuzey kutbundaki buz tabakasının (mevcut hızla) biraz daha erimesi, Golfstrim'i besleyen okyanus akıntılarının kesilmesi için yeterli olacaktır; Golfstrim'in kesilmesi İngiltere'nin ve bazı Avrupa ülkelerinin 6 derece soğumasına yol açacaktır.
Comments