Gürültü çevre kirliliği konusunda önemli bir sorundur ve insan sağlığını hem psikolojik hem fizyolojik olarak etkileyebilir. En yaygın gürültü kaynaklarından biri ulaşım aktivitelerinden kaynaklanan gürültüdür, özellikle karayolu ulaşımı bu konuda önemli bir paya sahiptir. Bu durumun temel nedenlerinden biri, her geçen gün artan araç sayılarıdır.
Gürültü kontrolü için öncelikle gürültü seviyelerinin belirlenmesi gereklidir. Özellikle eğitim alanları gibi hassas bölgelerde, gürültü kaynaklarına yakın konumlandırılan yapılar, öğretim ve çalışma performansını olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle, üniversite kampüsleri gibi alanlarda çevresel gürültünün belirlenmesi ve kontrol altına alınması önemlidir.
Bu yazımızda Karayolu Gürültüsü Nasıl Hesaplanır? Nasıl Ölçülür? Nasıl Değerlendirilir? Sorularının cevaplarını arayacağız.
Karayolu Gürültüsü Nasıl Hesaplanır?
Karayolu gürültüsünü hesaplamak bir çok metot vardır ancak bunların en yaygın olanı NMPB 69 ve CNOSSOS-EU'dur. Avrupa birliğinde bu iki metot yardımı ile karayolu gürültüsü hesaplanıp, haritalandırılır. Bu işleme kısaca modelleme denilmektedir. Modelleme aşağıdaki basamaklardan oluşmaktadır.
Veri Toplama: Meteorolojik Veri, Kaynak Verisi ve Topografik Veri
Veri İşleme: Toplanan veriler daha sonra bilgisayar programları aracılığıyla işlenir. Bu işlemler genellikle verilerin zaman dilimlerine göre ayrılması, ortalamalarının alınması ve gürültü seviyelerinin belirlenmesini içerir.
Harita Oluşturma: İşlenen veriler kullanılarak gürültü haritaları oluşturulur. Bu haritalar genellikle renk skalalarıyla görselleştirilir ve belirli bir alandaki gürültü seviyelerini gösterir. Örneğin, daha yüksek gürültü seviyeleri daha koyu renklerle ve düşük gürültü seviyeleri daha açık renklerle temsil edilebilir.
Analiz ve Değerlendirme: Oluşturulan gürültü haritaları incelenerek, belirli bölgelerdeki gürültü seviyeleri değerlendirilir. Bu analizler genellikle belirli standartlar veya sınır değerlerle karşılaştırılarak yapılır. Özellikle hassas bölgelerde (örneğin, konut alanları, okul alanları) belirlenen gürültü seviyeleri, sağlık ve yaşam kalitesi üzerindeki olası etkileri değerlendirmek için kullanılabilir.
Gürültü haritalandırması, çevresel gürültünün kontrol altına alınması ve yönetilmesi için önemli bir araçtır. Bu tür çalışmalar, gürültü kaynaklarını belirlemede, gürültüye maruz kalan bölgeleri tanımlamada ve gürültü azaltma veya önleme stratejileri geliştirmede yardımcı olabilir.
Karayolu Gürültüsü Nasıl Ölçülür?
Karayolu gürültüsünü ölçerken dikkate almamız gereken temel standart "TS ISO 1996-2 - Akustik - Çevresel gürültünün tanımı, ölçümü ve değerlendirilmesi - Bölüm 2: Ses basıncı seviyelerinin belirlenmesi"dir. Bu standartta ölçümleri hangi periyotlarda, hangi cihazlar ile yapılması açık bir şekilde ifade edilmiştir. Yapılan ölçümlerde nelere dikkat edilmesi gerektiği, ölçümlere ait belirsizlik hesaplamaları detaylı bir şekilde tarif edilmiştir.
Karayolu Gürültüsü Nasıl Değerlendirilir?
AB'de ve ülkemizde karayolu gürültüsü için belirlenen değerlendirme kriterleri birbirine oldukça yakın olduğunu görebiliriz. 30.11.2022 tarihli Resmî Gazete'de yayınlan ÇEVRESEL GÜRÜLTÜ KONTROL YÖNETMELİĞİ ile ülkemizde karayolu gürültüsü kontrol altına alınmak istense de maalesef göründüğü kadar kolay olmamaktadır. Şehirler büyüyor, nüfus artıyor ve gürültüyü kontrol etmek her geçen gün zorlaşıyor. Genel olarak kirlilikleri engellemenin temeli kaynakta bertaraf etmektedir. Yıllardır denenmesine rağmen gürültü konusunda bu yöntem çok işe yaramamakta, yaradığı zaman ise yaşam açısında zorluklar oluşmakta ve hatta görsel açıdan oldukça kötü durumlar yaratmakta olduğunu görüyoruz.
İşte bu yüzden son yıllarda AB'de uygulanmaya başlayan en azından insanlar evlerinde gürültüden uzak kalabilsin diye insanların yaşam alanlarını gürültüden korumayı amaçlayarak yeni kanunlar, direktifler çıkartılmıştır.
Türkiye'de de bunun karşılığı olan BİNALARIN GÜRÜLTÜYE KARŞI KORUNMASI HAKKINDA YÖNETMELİK 31.05.2017 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanmıştır. Ne yazık ki bu yönetmeliğin uygulaması şuanda bulunduğumuz yıl olan 2024 yılında bile hala yapılamamaktadır. DOlayısıyla çarpık kentleşme, gürültü tarafından baktığımızda da devam etmektedir.
Bu iki yönetmelik ile insanların karayolu gürültüsünden arındırmak amaçlanmaktadır. İki yönetmelikte de karayolu için gerekli sınır değerler, yapılması gerekenler yazmaktadır. Ancak toplum olarak "E-5'in hemen yanında", "TEM'e 2 Dakika Masefede" mottoları ile satılan evler rağbet gördükçe bu sarmaldan çıkmamız zor görünüyor.
コメント